‘AFAS is een way of life’ – Hoe een bijzonder familiebedrijf bijzonder succesvol kan zijn

ZZP’ers zijn er niet welkom, spijkerbroeken zelfs verboden en de trap nemen is verplicht. Binnen familiebedrijf AFAS Software heerst een cultuur waar sommigen het misschien benauwd van zouden krijgen. Toch werken er 350 dolgelukkige mensen bij de onderneming, die volgend jaar haar twintigste verjaardag viert en jaarlijks een miljoenenomzet draait. Juist díe combinatie van ongekend succes en op zijn zachtst gezegd wat opvallende normen en waarden was voor Daan Quakernaat reden genoeg er een boek aan te wijden: De Sekte Uit Leusden, gegoten in bijbelvorm.

Twee jaar lang liep Quakernaat rond bij AFAS Software. Maar dat niet alleen: hij woonde vergaderingen bij, sprak met medewerkers en was aanwezig op de – verplichte – bedrijfsfeestjes. Uiteindelijk kreeg de beroepsspreker zelfs respect voor de onderneming waar hij voorheen niets van snapte.

‘Meedenken mag, meebeslissen niet’
Het familiebedrijf wordt gerund door twee families, waarvan zoons Bas van der Veldt en Arnold Mars al in een vroeg stadium in de directie plaatsnamen. Hun vaders, Ton en Piet, treden nog op als adviseurs. “Maar die rolverdeling is niet helemaal zo zwart-wit”, vertelt Quakernaat. “Bas en Arnold zetten de handtekeningen en runnen de tent, maar de vaders zijn nooit ver weg.” Die combinatie is ijzersterk. “Ton en Piet lopen gewoon rond in het pand, dus hoe makkelijk is het dan om ze even aan te schieten tijdens de lunch?” Overigens hebben alle vier de aandeelhouders het laatste woord als we Quakernaat mogen geloven. “‘Meedenken mag, meebeslissen niet’ is een veelgehoord credo.”

Holy Grail
Een opmerkelijke conclusie uit het onderzoek van de beroepsspreker is dat AFAS niet werkt met compleet uitgewerkte plannen. “Ze doen het gewoon. Zowel de vaders als hun zoons zijn niet afgestudeerd bij een managementgoeroe. Ze maken beslissingen op basis van fouten waarvan ze hebben geleerd. Soms amateuristisch, maar het is hun Holy Grail. Ook aan klanten wordt gevraagd te benoemen wat er mis ging. Door hen te confronteren met je vuile was, word je zelf beter. AFAS is enorm transparant. En dat werkt blijkbaar.”

‘AFAS is een way of life’
Ook opvallend aan AFAS is het feit dat er veel families werken. “Best logisch”, vindt Quakernaat. “Familieleden die er niet werken krijgen – al dan niet ongewild – toch veel te maken met het bedrijf. Zo vertelde een medewerker dat hij niet aanwezig kon zijn bij het uitkiezen van een school voor zijn zoon, omdat AFAS hem nodig had. Ook zijn net als de werknemers zelf ook partners verplicht mee te gaan naar feestjes. Aan het delen van die ervaringen wordt nu eenmaal veel waarde gehecht. AFAS is echt een way of life.”

Winnaarsmentaliteit
Maar wat maakt een bedrijf dat zulke hoge eisen stelt aan haar personeel dan zó aantrekkelijk dat werknemers ervoor in de rij staan? “Je zou het misschien niet zeggen, maar medewerkers die gewoon goed hun best doen krijgen daar veel vrijheid voor terug”, legt Quakernaat uit. “Is er een computer stuk? Dan ontvang je als je een beetje loyaliteit hebt opgebouwd in no time een nieuwe van de baas. Alles is beschikbaar waar nodig. Daarbij worden mensen blij van het succes. Ik heb van meerdere werknemers gehoord: ‘Ik werk hier omdat ik van winnen houd’. En dat gebeurt bij AFAS dus elke dag.”

Compleet gehuld in Oranje-outfit
In de twee jaar bij AFAS is zelfs de kritische Quakernaat naar eigen zeggen veranderd. “In eerste instantie voel je je een vreemde eend in de bijt. AFAS is een hele hechte groep van bijna on-Hollands blije mensen. Misschien was ik daar wel naar op zoek: een club om bij te horen. Juist omdat ik al dertig jaar in mijn eentje in de auto zit. Uiteindelijk ben ik steeds meer gaan begrijpen van die tent. En eigenlijk is het best fijn: álles is geregeld. Je hoeft nergens over na te denken, het team is zó oprecht en helpt elkaar waar nodig. Er worden geen spelletjes gespeeld. Ik ging op een gegeven moment ook mee in de gekte. Normaal gesproken heb ik een hekel aan verkleedpartijtjes en opeens stond ik compleet gehuld in een Oranje-outfit op een bedrijfsfeestje. En daar waar ik normaal gesproken de lift zou nemen, pakte ik bij AFAS de trap. Alleen maar omdat dat op een bordje bij de ingang staat. Maf toch eigenlijk? AFAS krijgt het gewoon voor elkaar.”

Nieuwsgierig geworden? ‘De Sekte Uit Leusden’ van Daan Quakernaat is nu te koop bij onder meer Bol.com.

Blijf op de hoogte met onze maandelijkse nieuwsbrief