Familiebedrijven stappen vaker naar jurist

Familiebedrijven zijn verantwoordelijk voor 50 procent van het bruto nationaal product en een belangrijk deel van de werkgelegenheid. Fambizz zette de dertig belangrijkste juridische dienstverleners voor familiebedrijven op een rij. Uit de analyse van de markt blijkt dat opvolgers steeds meer open staan voor fiscaal en juridisch advies. De Nederlandse Orde van Advocaten bevestigt het beeld dat de wetgeving complexer is geworden. “Ik kan me voorstellen dat de toegenomen regeldruk gevolgen heeft op de hoeveelheid juridisch advies die familiebedrijven nodig hebben”, zegt woordvoerder Robert Veldhoen.

Tijdsgeest
“Wellicht heeft het ook te maken met de tijdsgeest”, zegt Nora van Oostrom, hoogleraar Notarieel Recht en woordvoerder van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie over de toename van juridisch advies. “De generatie opvolgers is ook meer gewend aan het inschakelen van adviseurs. Begrijpelijk ook, want het is geen kwestie van regelen op de achterkant van een bierviltje.”

Bedrijfsopvolging geldt als een van de belangrijkste thema’s voor familiebedrijven. Zij maken steeds meer gebruik van private equity om de opvolging mogelijk te maken, zeker nu banken huiverig zijn om te financieren. Voor dat laatste zijn veel families overigens nog wel huiverig. “De bank is nog tot daar en toe, maar wat doet zo’n venture capitalist straks met het bedrijf?”, verwoordt Van Oostrom deze angst.

Adviseur
De notaris is bij de overdracht steeds vaker een voor de hand liggende adviseur, vooral op het gebied van ondernemingsrecht, erfrecht en huwelijksvermogensrecht. Kantoren die de combinatie van fiscaliteit, advocatuur en notariaat bieden hebben vooral een streepje voor. Zij werken samen met én concurreren met accountantskantoren, waar vaak ook fiscalisten werken. “Alles schuift in elkaar en de notaris zit daar tussen, als een spin in het web”, aldus Van Oostrom.

Kosten te hoog
De Orde ziet ondernemers en advocaten mede daarom ook dichter tegen elkaar aangroeien. Toch kan de samenwerking tussen beide nog intensiever. Om dit te begeleiden is zij onder meer een samenwerking met de Kamer van Koophandel aangegaan. “Een van de belangrijkste opmerkingen van advocaten tijdens bijeenkomsten met ondernemers is nog altijd dat ondernemers zich te laat bij hen melden”, zegt Veldhoen. “Daardoor zijn de kosten te hoog en is er soms zelfs weinig meer mogelijk.”

Regeling
Veel familiebedrijven die bezig zijn met de bedrijfsopvolging maken gebruik van de BedrijfsOpvolgingsRegeling (BOR), die sinds 1 januari 2010 van kracht is en in april 2013 is aangepast. “De BOR speelt enorm”, stelt Van Oostrom. De Orde van Advocaten beschikt niet over cijfers hierover, maar staat achter de aanname.

Via de BOR zorgen ondernemers ervoor dat de volgende generatie de onderneming zonder al te grote schuldenlast kan voortzetten. Soms is een erfenis of schenking namelijk echter geen privé-, maar ondernemingsvermogen en de BOR stelt een groot deel van de verkregen onderneming vrij van belastingheffing.

Gelijk behandelen
Lastig punt is volgens Van Oostrom dat ondernemers hun kinderen vaak gelijk willen behandelen. “Daarover is vaak discussie. Je heb maar één opvolger, maar voor andere kinderen gelden de fiscaliteiten in de BOR niet en die moeten wel erf- en schenkbelasting betalen. Er zijn veel structuren om kinderen gelijk te behandelen, maar het vergt wel maatwerk en goede timing. Als iemand op z’n sterfbed ligt, is er geen tijd meer om complexe regelingen op te zetten. Je moet er op tijd mee beginnen.”

Familiestatuut
Ook populair is het familiestatuut, waarin de familiewaarden en de betrokkenheid van familieleden bij het bedrijf staan beschreven. “Wat gebeurt er bijvoorbeeld met aandelen bij scheiden of overlijden?” Familiestatuten zijn niets nieuws, maar wel erg in trek. Het statuut behoeft overigens nog wel uitwerking in onder andere testamenten of huwelijksvoorwaarden. “Wat opvalt, is dat de drempel naar de notaris veel lager is geworden. Ondernemers zijn minder ‘penny wise, pound foolish’ tegenwoordig.”