“AFM schoot ernstig tekort in zaak MKB-derivaten”

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) is ernstig tekort geschoten als toezichthouder in het dossier mkb-derivaten. Dat blijkt uit een onafhankelijk onderzoek naar het functioneren van de AFM in het dossier door adviesbureau Alvarez & Marsal.

De AFM heeft zijn rol “niet effectief genoeg uitgeoefend”, zo is te lezen in het onderzoek. De toezichthouder is ‘niet streng genoeg’ en ‘inconsistent’ geweest. De AFM heeft bovendien het wettelijk kader ‘onvoldoende toegepast’. De AFM laat via een persbericht weten dat het de ernstige fouten erkent en betreurt dat het zijn taak niet goed heeft uitgevoerd.

Zaak MKB-derivaten
Grote Nederlandse banken zoals ABN Amro, ING en de Rabobank, hebben de afgelopen jaren op grote schaal producten aan MKB-bedrijven (waaronder familiebedrijven) verkocht, waarmee die hun renterisico konden indekken. Veel ondernemers hebben naderhand echter financiële problemen ondervonden van deze producten. Het gaat om zo’n 17.000 contracten met een totale waarde van 26 miljard euro.

Vanaf eind 2013 boog de AFM zich over deze klachten. Dat leidde uiteindelijk tot een verplichte herbeoordeling van alle contracten met klanten door de banken. Dat proces had eind 2015 afgerond moeten zijn, maar vlak daarvoor constateerde de AFM dat de banken de herbeoordelingen slecht hadden uitgevoerd. Er was sprake van ‘fouten’ en ‘onvolledigheden’ en de banken zouden niet vanuit het belang van de klant hebben gedacht.

AFM ook schuld
De AFM gaf toe zelf ook fouten te hebben gemaakt. De AFM toetste tussentijds of de banken die herbeoordelingen goed deden – en concludeerde in eerst instantie van wel. Maar eind vorig jaar kwam de AFM hier op terug. Minister Dijsselbloem (Financiën, PvdA) toonde zich destijds zeer kritisch over het optreden van de AFM. Maar er ging veel meer mis. Zo zaten er veel te weinig mensen op het dossier (in het begin 1,25 FTE, in wisselende samenstelling) en sleutelmedewerkers wisselden tussentijds van positie, waardoor kennis verloren ging en niet duidelijk was wie verantwoordelijk was. Ook zaten er veel junior medewerkers op het dossier. Mensen werden vooral geselecteerd op basis van ‘beschikbaarheid dan geschiktheid’. De interne standaarden voor kwaliteitsbewaking bij zulke projecten werden onvoldoende nageleefd.

Van fouten kan je leren
De AFM zegt lessen te trekken uit het onderzoek en belooft verandering. Het bestuur gaat onder andere op kwartaalbasis dergelijke gevoelige high profile-dossiers bespreken.

Blijf op de hoogte met onze maandelijkse nieuwsbrief