Anna Chojnacka: “Verhef duurzaam produceren tot norm”

Duurzaam produceren als norm: hoe zie je dat precies voor je?

“Nu is het nog zo, dat bedrijven die duurzaam ondernemen meer investeringen moeten doen en kosten maken dan bedrijven die dit níét doen. Een bedrijf dat duurzame zeep produceert bijvoorbeeld, moet de consument uitleggen hoe ze hun duurzame zeep maken en waarom het belangrijk is dat ze dat doen.”

“Met behulp van storytelling informeren duurzame bedrijven de consument voortdurend over het belang van duurzaamheid. Dat neemt een forse hap uit hun marketingbudget. De duurzame claims die deze bedrijven doen, moeten ze natuurlijk ook hard kunnen maken. Dat brengt rapportagedruk en nóg meer kosten met zich mee. Zo is een ongelijk speelveld ontstaan. Hierbinnen maken duurzame bedrijven continu extra kosten, terwijl bedrijven die niet-duurzaam produceren buiten schot blijven. Dat vind ik de wereld op z’n kop en onhoudbaar in een tijd waarin de gevolgen van de klimaatcrises steeds pijnlijker duidelijk worden.”

Is het niet juist goed als consumenten vanuit hun eigen overtuiging kiezen voor duurzame producten?

“Onder de bevolking is er veel draagvlak voor duurzaamheid. Mensen snappen echt wel dat het anders moet. Het is alleen geen onderwerp waar ze continu mee bezig zijn. Daar moet je ze bij helpen. De wil van consumenten om over te stappen op duurzame producten is er wel degelijk. Je kunt echter niet van hen verwachten dat zij voor elk product uitpluizen wat de meest duurzame oplossing is. Dat is niet hoe de echte wereld werkt. Het is zelfs wetenschappelijk bewezen dat mensen slechts een beperkt aantal keuzes kunnen maken die afwijken van hun gewoontes. De overheid moet consumenten daarom helpen bij het maken van bewuste en duurzame keuzes. En ze moeten bedrijven die niet-duurzaam werken in ieder geval niet langer subsidiëren.”

Wat verwacht je concreet van de politiek?

“Ik hoor politici voortdurend het belang van duurzaamheid benoemen. Maar als het puntje bij paaltje komt, verandert er bitter weinig. Het is toch niet uit te leggen dat niet-duurzame bedrijven nog altijd kunnen rekenen op allerlei subsidieregelingen en fiscale voordelen? Het is zelfs zo dat fossiele en vervuilende industrieën jaarlijks net zo veel subsidie opstrijken als dat de overheid investeert in de energietransitie. Dat is dweilen met de kraan open en moet wat mij betreft per direct stoppen.”

“Het is ook onbegrijpelijk als je bedenkt dat onze voorraad fossiele grondstoffen zo goed als al opgebruikt is. De prijzen voor deze grondstoffen hebben inmiddels een ongekend hoog niveau bereikt. Dat merkt het bedrijfsleven natuurlijk ook, en daarom is dit een goed moment voor de overheid om van duurzaam produceren de nieuwe norm te maken. En natuurlijk zal dat pijn doen bij sommige bedrijven. Ik heb echter altijd geleerd dat je de pleister er het beste in één keer af kunt trekken.”

Is het bedrijfsleven daar klaar voor denk je?

“Veel organisaties wel, sommige bedrijven niet. Er zijn nu ook al steeds meer merken die de omslag maken naar volledig duurzaam produceren. Zo geven familiebedrijven vaak het goede voorbeeld en laten ze zien dat innovatie, duurzaamheid en commercieel succes prima samengaan. Het ís dus mogelijk. En hoe sneller je je als bedrijf aanpast aan de nieuwe werkelijkheid van duurzaam produceren, hoe beter. Anders dan in de huidige situatie waarin niet-duurzame bedrijven in het voordeel zijn, profiteren duurzame organisaties juist van een circulaire economie omdat zij al gewend zijn om transparant te werken. Nu de coronacrisis onder controle lijkt, is het hoog tijd om werk te maken van de échte crisis. Dat is wat mij betreft het eerste punt op de agenda tijdens de formatie. We moeten nú de oude systemen loslaten en volop inzetten op een duurzame circulaire economie.”