Slim zakendoen: het ontstaan van een bijzondere samenwerking
3 november 2023 - Fambizz
Amsterdam – In de meeste familiebedrijven is het heel lastig voor de overdrager om het bedrijf los te laten en volledig toe te vertrouwen aan de kinderen. In negen van de tien gevallen is er geen concrete datum vastgesteld waarop vader of moeder met pensioen gaat. Sterker nog, veel overdragers gaan nooit met pensioen.
De generatie babyboomers (leeftijd tussen ca. 59 en 70 jaar) heeft als kenmerk dat zij zo lang mogelijk actief willen zijn. Zij voelen zich nog jong en willen graag nog de touwtjes in handen hebben. “Mijn vader sterft in het harnas”, zegt een opvolger tegen ons. “Met hem over zijn vertrek praten is een no-go area. Dit maakt het heel lastig om toekomstplannen te maken. We zitten nu muurvast en dat komt de onderlinge sfeer en mijn gezondheid niet ten goede. En dan heb ik het nog niet eens over ons bedrijfsresultaat.”
Identiteit en status
Babyboomers ontlenen hun identiteit voor een deel aan hun carriere. Zij slaagden erin een hoger opleidingspeil te bereiken dan hun ouders, wat zich doorvertaalde in hun werk. Door de status die zij ontlenen aan hun bedrijf en het feit dat ze het bedrijf beschouwen als hun levenswerk, werken ze vaak langer door dan de pensioengerechtigde leeftijd, soms zelfs tot ze erbij neervallen. Over het emotionele proces van opvolging wordt niet echt gesproken. Generatie x (tussen 35 en 45 jaar) gaat het stokje overnemen. Ook wel de pragmatische generatie genoemd of generatie Y, (tussen 19 en 35 jaar). Met name tussen de babyboomers en de generatie Y kunnen er botsingen zijn in de samenwerking. Kenmerken van deze generatie Y: ze zijn optimistisch, resultaatgericht, ze delen veel meer zaken, zijn klantgerichter en saaiheid staat niet in hun woordenboek. Ze houden van afwisseling, zijn creatief en vindingrijk. Het doel van deze generatie Y is om het levenswerk van hun ouders voort te zetten.
Frustratie of versterken
Helaas komen we in de praktijk vaak tegen dat deze beide generaties op een aantal vlakken botsen, waardoor ze niet het beste in elkaar naar boven halen. Sterker nog, deze generaties kunnen elkaar sterk in de weg zitten waardoor er veel frustratie kan ontstaan. Want wanneer de jongere generatie geen ruimte tot vernieuwing krijgt en zich moet houden aan de bestaande patronen, neemt de motivatie snel af en lekt de energie weg.
Hoe kun je deze generaties nu zo goed mogelijk met elkaar verenigen, zodat ze elkaar juist versterken en het beste in elkaar naar boven halen?
Hier zijn een aantal punten belangrijk:
1. Blijf goed met elkaar communiceren, maak alles bespreekbaar en houd het zakelijk;
2. Voor de opvolger: Leer jezelf goed kennen en bouw uit wie je al bent, zodat je met passie het bedrijf kunt overnemen en leiden;
3. Voor de overdrager: Geef de opvolger ruimte om te experimenteren en te leren en neem wat meer afstand;
4. Wanneer jullie vastlopen, laat je dan ondersteunen door een externe partij die je helpt het emotionele aspect te objectiveren.
Loslaten
Een mooi voorbeeld over het verschil tussen beide generaties en hoe je dat effectief kunt benutten, hoorden wij laatst van een familiale ondernemer. Vader werkte zoveel mogelijk alleen en wilde geen kennis delen met andere partijen die hij als concurrent zag. Zijn motto was “Kennis is macht”.
Toen de kinderen het bedrijf in kwamen, zeiden zij tegen hun vader: “pa, kennis delen is juist macht”. Vader vond dit ontzettend lastig en heeft moeite moeten doen om zijn principe los te laten en zijn kinderen de ruimte te geven. Dit heeft ontzettend goed uitgepakt. De kinderen zochten een samenwerkingsverband met een concurrerend bedrijf, waardoor het bedrijf een enorme vlucht nam en kon groeien. Deze ontwikkeling had vader nooit voor mogelijk gehouden. Hij staat de kinderen nu bij als adviseur op momenten dat de kinderen dat nodig achten. Deze generaties versterken elkaar nu in plaats van dat zij elkaar in de weg zitten.
Voor de nieuwe generatie is het belangrijk dat het, net als de generatie ervoor, ondernemer kan zijn en mag leren van fouten. Wanneer beide generaties elkaar de ruimte geven, ontstaan er meer innovatieve ideeën, dat bijdraagt aan een beter bedrijfsresultaat. Een succesvolle opvolging is het gevolg.
Over de auteur
Als gecertificeerd Financieel Planner (FFP) en erkend coach heeft Carola de Ruijter vele ondernemers in familiebedrijven begeleid. Met name de emotionele kant van de bedrijfsoverdracht naar de volgende generatie heeft haar altijd beziggehouden. Samen met Liane de Ruijter heeft zij het bedrijf Succesvol Opvolging. Met hun organisatie helpen zij ‘opvolgers’ om het roer over te nemen van een familielid.
