Dividendbeleid binnen het familiebedrijf: een gevoelig thema

Een deel van de winst uitkeren en de aandeelhouders binnen de familie tevredenstellen, of kapitaal in het bedrijf laten zitten om zo te blijven groeien? Het is een vraag die binnen veel familiebedrijven leeft en het juiste antwoord is niet zomaar te formuleren: het hangt van veel factoren af. Maarten Vijverberg, partner bij Clifton Finance, ziet dat veel families ermee worstelen en draagt enkele oplossingen aan.

Binnen veel familiebedrijven is het gebruikelijk om aandelen over meerdere kinderen te verdelen. “Soms met een verschillende mate van betrokkenheid bij de onderneming”, legt Maarten Vijverberg uit. Als partner bij Clifton Finance is hij gespecialiseerd in bedrijfsopvolging en -overnames bij familiebedrijven. Daarnaast is Vijverberg recent door de Stichting Ten Clarenwater gevraagd als jurylid voor de scriptieprijs rondom het thema ‘familiebedrijf’.

Vijverberg: “Die uiteenlopende betrokkenheid kan zorgen voor verschillende belangen met betrekking tot het te voeren dividendbeleid.” Hij geeft een voorbeeld. “Stel je voor, er zijn twee broers en één zus. De broers zijn niet actief binnen het familiebedrijf, terwijl de zus de algemeen directeur is. De inzet en betrokkenheid verschillen enorm, tussen de familieleden ‘op afstand’ en de algemeen directeur. Dit komt vaak onvoldoende tot uitdrukking in de beloning voor het betrokken familielid. De beloning in dividend is vaak óf niet aanwezig óf is voor alle aandeelhouders gelijk.” Op den duur kan dit gaan wringen. “Maar andersom kan ook. De betrokken aandeelhouder wil het liefst de onderneming uitbouwen, met zo min mogelijk externe financiering. In het voorbeeld van de broers en zus wil de zus de uitkering van dividend zoveel mogelijk beperken, terwijl één van die broers weleens zijn winstaandeel uitgekeerd wil zien worden.”

Het kan op een gegeven moment gaan wringen

Volgende generatie

Deze problematiek speelt met name nadat het bedrijf aan de tweede of derde generatie is overgedragen. “Bij oprichting zijn de aandeelhoudende familieleden immers vaak nog allemaal actief in het bedrijf. Dat is minder vanzelfsprekend wanneer een volgende generatie familieleden aandeelhouder wordt. Dan is de kans groter dat aandeelhoudende familieleden minder betrokken zijn en aangeven dat zij liever het dividend krijgen.” Naarmate de generaties vorderen, raakt de betrokkenheid dus steeds diffuser.

Ook de economie en de financiële voorspoed van de onderneming hebben invloed op de dividenddiscussie. “We hebben de afgelopen jaren gezien dat familiebedrijven beter bestand zijn tegen een financiële crisis: dat wil je als familiebedrijf zo houden. Ook de levensfase waarin de familieleden zich bevinden en de hoeveelheid kapitaal die al in de onderneming aanwezig is, spelen een rol”, aldus Vijverberg. “Veel factoren hebben dus zo hun invloed.” Zowel rationaal als emotioneel. “Het gaat immers niet alleen over de vraag of het wel de verstándigste beslissing is om wel of geen winst uit te keren, maar het gaat ook over hoe de aandeelhouders hiermee omgaan.”

Terugkerend thema

Vijverberg komt bij veel familiebedrijven over de vloer en ziet dat het dividendbeleid een steeds terugkerend thema is. “Families vragen zich vaak af hoe ze met dit vraagstuk om moeten gaan. Je wilt binnen een familie de belangen zoveel mogelijk gelijk houden, maar dat is niet altijd de beste oplossing. En dat kan weer spanningen opleveren.”

Voorkomen is beter dan genezen: hoe zorg je ervoor dat familietwisten omtrent het dividendbeleid uitblijven? “Deze zaken kun je vooraf goed inkaderen en vastleggen. Je zou het dividend afhankelijk kunnen maken van de vermogenspositie van de onderneming. De kunst is wel om dit alles goed bespreekbaar te maken en te houden. Zeker met het oog op de toekomst wordt dit onderwerp vaak vermeden. Doe je daar niets mee, dan gaat dit binnen volgende generaties voor alleen maar meer discussies zorgen.”

Oplossingen verschillen van geval tot geval

Families vragen zich vaak af hoe ze met dit vraagstuk om moeten gaan

Belangrijk is dat het actieve familielid een gepaste management fee krijgt, als beloning voor zijn of haar werkzaamheden.

Vaak worden in een aandeelhoudersovereenkomst vaste dividendafspraken gemaakt. Echter, hiermee worden de uiteenlopende belangen van de aandeelhouders niet altijd gehonoreerd. Een mogelijke optie is om aandelen te labelen: door verschillende soorten aandelen te creëren, kan iedere aandelensoort zijn eigen dividendpolitiek voeren. “Een andere mogelijkheid is om het winstaandeel uit te keren aan de persoonlijke holding. Die persoonlijke holding kan vervolgens zelf beslissen of dit dividend privé wordt uitgekeerd, of dat bedragen terug worden geleend aan de onderneming.”

Welke oplossing voor welk familiebedrijf het beste werkt, is van dermate veel factoren afhankelijk, dat een universele right way to go niet bestaat. Wél adviseert Vijverberg families om het onderwerp hoog op de agenda te plaatsen.

Ten Clarenwater Thesis Award 2019

Tien deelnemende masterscripties bekijken het familiebedrijf vanuit zowel economisch, bedrijfskundig, juridisch, psychologisch, sociaal als communicatief perspectief. Uiteindelijk roept de jury, waar Vijverberg deel van uitmaakt, in september 2019 een winnaar uit. De Ten Clarenwater Thesis Award wordt mede mogelijk gemaakt door Stichting Ten Clarenwater en het Landelijk Expertisecentrum Familiebedrijven.

Dit stuk verscheen eerder in de Fambizz Post, onze gedrukte Fambizz-uitgave. Wil je ook onze Fambizz Post ontvangen? Stuur dan een e-mail met je naam en adres naar info@fambizz.nl.

Blijf op de hoogte met onze maandelijkse nieuwsbrief