Duurzaam beleggen voor dummies (en familiebedrijven)

Veel beleggers hebben de afschrikwekkende beelden van verminkte kinderen, waarmee Zembla de publieke opinie in maart 2007 wakker schudde, nog op het netvlies. De boodschap was helder: de clusterbommen en landmijnen die de oorzaak zijn van al dit leed moeten zo snel mogelijk de wereld uit. De veroorzakers van het leed dienden hun verantwoordelijkheid te nemen en te stoppen met de productie van en handel in dit wapentuig. Die veroorzakers waren volgens Zembla niet alleen de wapenfabrikanten, maar ook de (grote institutionele) beleggers die investeerden in deze ondernemingen.

Verantwoord beleggen
Sindsdien is ‘verantwoord beleggen’ in aandelen sterk in opkomst. In de wereld van de pensioenfondsen is het een vanzelfsprekendheid geworden. Ook de particuliere belegger heeft meer oog gekregen voor de sociale, maatschappelijke, bestuurlijke en milieukwaliteit van zijn aandelenbeleggingen. Welke smaken zijn er om je mening op dit vlak kenbaar te maken bij de bedrijven waarin je belegt? In het geval van uitsluiting – je belegt bewust niet in een bedrijf – weer je als belegger een onderneming die iets op zijn kerfstok heeft uit de portefeuille. Wie aandelen verkoopt, verliest echter zijn recht om als aandeelhouder invloed uit te oefenen.

Aandeelhoudersvergadering
Wie als aandeelhouder iets wil doen aan het verbeteren van de sociale, maatschappelijke en milieuprestaties van bedrijven, doet er wellicht beter aan zijn rechten als aandeelhouder actief in te zetten. Het meest fundamentele recht van u als aandeelhouder is namelijk het recht op tijdige, accurate en volledige informatie over het reilen en zeilen van de onderneming waarin u belegt.
Het formele en voor elke aandeelhouder toegankelijke moment om die informatie te verkrijgen, en hierover een mening te geven, is de aandeelhoudersvergadering. U kunt het woord op de vergadering vragen. De dialoog met het bestuur kan leiden tot aangepast beleid.

Kritische vragen
Voor de particuliere belegger is het vaak lastig om alle mogelijkheden te overzien. Het kan daarom prettig zijn om naar organisaties te kijken die de particulier hierin vertegenwoordigen. Zo voert de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) veel van de genoemde activiteiten namens en voor haar leden uit, ondersteund door vakkundige krachten. De stichting richt zich op het stellen van kritische vragen voorafgaand en tijdens aandeelhoudersvergaderingen van Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen. Dit doet zij met een blik op diens sociale, maatschappelijke, bestuurlijke en milieuprestaties.

Eerlijke Bankwijzer
Ook de Eerlijke Bankwijzer (EBW) komen we in de media geregeld tegen. Het is een initiatief van Amnesty International, De Dierenbescherming, FNV, IKV Pax Christi, Milieudefensie en Oxfam Novib. De EBW heeft als doel financiële instellingen betreffende hun prestaties op niet-financiële criteria transparant te laten zijn en de bedrijven waarin ze (zelf of namens hun klanten) investeren tot goede sociale, maatschappelijke, bestuurlijke en milieuprestaties aan te zetten. Dat omhelst het gebruik van het stemrecht van aandelen in beheer.

Uiteraard hoeft u als ‘particulier’ het niet aan de EBW over te laten om uw bank deze vragen te stellen. U kunt ook rechtstreeks uw eigen adviseur of kantoor benaderen. Niet alleen de inhoud van het verkregen antwoord, maar veelal ook het (spoedige of juist minder vertrouwen wekkende) proces daar naartoe kan verhelderend zijn.

ASN Bank en Triodos Bank
Zeker als het om het stemmen op aandeelhoudersvergaderingen gaat, is het raadzaam om bij de eigen bank navraag te doen hoe zij hiermee omgaat. Voorlopers als de ASN Bank of Triodos Bank laten op hun websites per onderneming zien hoe ze op welk agendapunt hebben gestemd en wat daarvoor de overwegingen waren. Bij beleggingen in fondsen is er bij de betere spelers een stembeleid beschikbaar dat ten grondslag ligt aan de manier waarop de bank namens haar klanten de voorstellen op aandeelhoudersvergaderingen beoordeelt en de stem uitbrengt.

Beleggen via fondsen
Engagement is voor de particulier die in individuele bedrijven belegt nagenoeg onmogelijk. Nog los van de nodige onderzoeksinspanning zal het aanspreken van een bedrijf, op keurige uitleg van al bekende feiten na, zelden een groot effect sorteren. Toegang tot het bestuur is aan grote aandeelhouders voorbehouden. Belegt u echter in fondsen, dan kan deze bundeling van individuele vermogens leiden tot grotere belangen en daarmee potentieel meer invloed op het bestuur. Stuur er bij uw family office of vermogensbeheerder op aan. Want uiteindelijk bent u de baas over uw eigen portemonnee en wilt u niet dat uw geld verkeerd terechtkomt.

Manuel Adamini is Head of ESG-research bij SNS Asset Management N.V.