“Familiebedrijven zijn van nature koplopers in maatschappelijk ondernemen”

Ebbinge

Samen met haar in familiebedrijven gespecialiseerde collega-consultants bij Ebbinge destilleert Willemijn Broerse-Rienks de behoefte van het familiebedrijfsleven en zoekt hier de geschikte leiders bij. Met haar bespreken we de voornaamste leiderschapsthema’s en -kwaliteiten. Ook gaan we in op succesvol extern leiderschap binnen familiebedrijven. “Je moet je kunnen verbinden aan het familiegevoel, en ook echt iets toe komen voegen.”

Waar de liefde van Willemijn Broerse-Rienks voor het familiebedrijf vandaan komt, weet de consultant van Ebbinge eenvoudig en krachtig te verwoorden. “Ik kom zelf uit een ondernemersgezin. Ik weet wat het is om níét de opvolger te zijn”, vertelt ze. Een ander aansprekend aspect is de maatschappelijke rol van het familiebedrijf. Broerse-Rienks: “Familiebedrijven staan voor continuïteit. Ze vormen echt de backbone van de Nederlandse economie.”

Jarenlange ervaring

De vraagstukken die vanuit het familiebedrijfsleven bij Broerse-Rienks en haar in familiebedrijven gespecialiseerde collega’s bij Ebbinge terechtkomen, zijn uiteenlopend van aard. “Het zijn voornamelijk search-vraagstukken, voor allerlei posities. Het ene familiebedrijf is op zoek naar een goede CFO, een andere organisatie heeft juist behoefte aan een commercieel sterke leider, of een lid in de RvC die zich echt focust op innovatie.” Vanuit de praktijk begrijpt Ebbinge als geen ander tegen welke uitdagingen het familiebedrijf aanloopt en wat dit vraagt op het gebied van leiderschap. Ook kan Ebbinge met dank aan haar jarenlange ervaring putten uit een uitgebreid netwerk aan geschikte kandidaten.

Breed adviseren

Broerse-Rienks ziet dat de familiebedrijventak binnen Ebbinge het familiebedrijf vaak veel breder adviseert. “We praten met hen niet alleen over ‘vast of interim’, maar ook over andere onderwerpen. Bijvoorbeeld digitalisering, een thema dat vanzelfsprekend nu ook speelt binnen veel familiebedrijven. Veel familiebedrijven zijn op zoek naar geschikte directieleden om hier leiding aan te geven en commissarissen met voldoende kennis om hierop toe kunnen zien. Ook spreken we vaak met ze over leiderschap in bredere zin en brengen we het management in kaart. Welke kwaliteiten zijn er aanwezig en waar is juist nog behoefte aan?”

Leiderschapskwaliteiten

In de gesprekken met mensen uit het familiebedrijf blijkt duurzaamheid een thema dat hoog op de agenda staat. “Familiebedrijven zijn generatiedenkers”, legt Broerse-Rienks uit. “En bij die focus op continuïteit en duurzaamheid horen specifieke leiderschapskwaliteiten.”

Willemijn Broerse-Rienks (midden) met haar collega’s Anita te Water en Bastiaan Hoogendoorn. Fotograaf: Pieter Bas Bouwman

Om te achterhalen welke eigenschappen dat precies zijn, ging Ebbinge, samen met Nyenrode Business University, op onderzoek uit. “We spraken met 27 leiders die heel nadrukkelijk bezig zijn met impact maken, waaronder Erik Does van Ekoplaza. Op basis van deze gesprekken kwamen we tot zeven leiderschapskwaliteiten waar de moderne, duurzame leiders van vandaag en morgen over moeten beschikken. We noemen dit Echt Leiderschap.”

Veel van deze termen – zoals ‘koersvast zijn’ en ‘visionair’ – vinden we een-op-een terug als karakteristieken van het familiebedrijf. “Familiebedrijven hebben maatschappelijke verantwoordelijkheid in hun DNA zitten en zijn van nature echte koplopers in maatschappelijk ondernemen”, aldus Broerse-Rienks. Dat mogen ze best wat meer laten zien. “Vanuit die goede basis kunnen familiebedrijven nóg meer impact maken. Geen reden om bescheiden te zijn.”

Best passende kandidaat

Ook voor opvolgingsvraagstukken kloppen familiebedrijven bij Ebbinge aan. Een complex vraagstuk. “Dat gaat om veel meer dan de vraag of zoon, dochter of iemand anders binnen het bedrijf geschikt is om het stokje over te nemen. Het gaat ook over de toekomst van het bedrijf. Welke kwaliteiten passen daarbij? Zijn die al aanwezig binnen het zittende management? En wie past daar dan goed bij?”

Een besluit kan zijn om ook buiten het familiebedrijf te kijken, bijvoorbeeld wanneer de volgende generatie er nog niet klaar voor is. “Dan is de voornaamste uitdaging om iemand te vinden die de juiste expertise en ervaring meebrengt, maar ook past bij de normen en waarden van het familiebedrijf. We spreken dan niet per se over ‘de beste’ kandidaat’, maar meer over de ‘best passende’. Iemand die weet en respecteert wat er al is, zich daaraan kan verbinden en ook echt iets toe komt voegen.”

Opvolging

Tijdelijke opvolging, totdat de volgende generatie er klaar voor is, is echter wel een vak apart, weet Broerse-Rienks. “Je bent dan niet alleen de algemeen directeur, maar ook nog eens een coach die de volgende generatie klaarstoomt voor een leidinggevende positie binnen het familiebedrijf. Supermooi om te doen, maar dat moet je wel echt kunnen en willen.”

Het behouden van een open vizier is een ander belangrijk aandachtspunt. “Als je het idee hebt dat de beoogde opvolger niet geschikt is, moet je dat zeggen. Maar je kunt het ook omdraaien. Je moet ook een opvolger kunnen herkennen in iemand waar je dat eerder níét van dacht.”

Liefde voor het bedrijf

Of je er nu vast aan de slag gaat, of als een tijdelijke opvolger dient: de genegenheid en loyaliteit die er heerst rondom het familiebedrijf is volgens Broerse-Rienks een geweldig drijfveer. “Er zit zoveel liefde in het familiebedrijf: hoe mooi is het om daar een bijdrage aan te kunnen leveren?”

Blijf op de hoogte met onze maandelijkse nieuwsbrief