Externe ondersteuning binnen het familiebedrijf: kopiëren-plakken is onvoldoende

Als er één moment is, waarop de kenmerkende dynamiek binnen het familiebedrijf op volle kracht tot uiting komt, is het wanneer er functies op sleutelposities vrijkomen. ‘Vullen we die zelf in, of halen we iemand ‘van buiten’ het bedrijf?’ That’s the million- dollar question waar veel familiebedrijven mee worstelen. Externe ondersteuning kan je familiebedrijf namelijk ontzettend veel goeds brengen, maar wel alleen wanneer je dit góéd aanpakt, legt Fambizz-partner Let’s Talk Family Business uit in dit artikel.

Niet-familieleden op cruciale posities binnen de organisatie neerzetten: het voelt compleet in strijd met het hele ‘zijn’ van een familiebedrijf. Maar dat is wel wat kort door de bocht, als je het ons vraagt. Soms is er simpelweg geen geschikt familielid voor de vrijkomende functie binnen het bedrijf beschikbaar. Of is die er potentieel wel, maar is de (klein)zoon/(klein)dochter/(achter)neef/(achter)nicht er gewoon nóg niet klaar voor om die rol te vervullen. Bijvoorbeeld omdat diegene elders ervaring op wil doen, zoals Peer Swinkels van familiebedrijf Swinkels Family Brewers. Hij ging eerst aan de slag bij Unilever, voordat hij terugkeerde bij – toen nog – Bavaria.

Hulp van buiten de familie is in dat soort situaties meer dan welkom, maar dan nog is succes niet gegarandeerd. Iemand is misschien wel fit for the job, maar is diegene ook fit for the company?

Het grootste risico: wel de kennis en kunde, niet de feeling met de familiebedrijfscultuur

Misschien een beetje een open deur, maar het gaat nog (te) vaak fout. Het allergrootste risico dat bestaat wanneer je iemand van buiten het familiebedrijf op een sleutelfunctie positioneert, is dat diegene de cultuur van het familiebedrijf niet aanvoelt. Dat dit zich met name binnen familiebedrijven zo duidelijk laat voelen, valt vrij eenvoudig te verklaren. De cultuur is hét aspect waarmee het familiebedrijf zich onderscheidt van andere ondernemingen en grootbedrijven.

Niet-familiebedrijven kunnen namelijk wel heel tof een PlayStation installeren en een geweldig aangeklede lunch verzorgen. Maar waar het aankomt op er zijn voor je mensen, kunnen ze in de meeste gevallen niet tippen aan het familiebedrijf. Daar maken werknemers al snel ook onderdeel uit van de familie. Oos Kesbeke van ambachtelijk familiebedrijf Kesbeke verwoordt dit mooi. “Door familie en ondernemen te combineren, worden werknemers van buitenaf al snel onderdeel van de grote familie. Dat straalt gewoon door, negen van de tien keer is er meer betrokkenheid en dat betaalt zich uit in sfeer en kwaliteit.”

Ctrl C + Ctrl V niet voldoende bij externe ondersteuning

Een culturele mismatch valt niet per se te herleiden tot het feit dat iemand bij een corporate vandaan komt. Hoewel het in onze ogen ook wel ietwat naïef is om te denken dat iemands succesvolle aanpak binnen een niet-familiebedrijf eenvoudig valt te ‘kopiëren – plakken’ naar het familiebedrijf.

Het kan ook zijn dat iemand de aansluiting mist omdat diegene simpelweg niet bij de zondagse familiebrunch aansluit, of ontbreekt op de golfbaan tijdens de wekelijkse (s)par-sessie: daar waar familiebedrijven óók belangrijke zaken besluiten. Al met al: het afbreukrisico is groot voor iemand ‘van buiten’.

De grootste kans: vreemde ogen dwingen

Het gezegde luidt: als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg. En met de technologische ontwikkelingen die elkaar in sneltreinvaart opvolgen, is dát niet eens meer het geval. Stilstand is achteruitgang, in die zin breekt dit gezegde een lans voor het aanhaken van externe ondersteuning. Immers: vreemde ogen dwingen!

Met familieleden op cruciale posities en loyale medewerkers die het familiebedrijf vaker langer trouw blijven, ligt gewenning en ‘zo doen we het nou eenmaal al jaren’ wel erg op de loer. Al dan niet tijdelijke versterking van buiten de familie dwingt de gevestigde orde om zo nu en dan ook eens kritisch naar de eigen organisatie, werkwijze en besluitvorming te kijken.

Gebruiken en werkwijzen zitten nog niet ingeslepen bij iemand die niet al jaren werkzaam is bij het bedrijf, of vanuit de familie jarenlange gebruiken en tradities heeft meegekregen. Sterker nog: in plaats van alles voor vanzelfsprekend aan te nemen, klinkt ein-de-lijk weer eens de vraag ‘waarom dan?’

In allerlei vormen beschikbaar

Dit bedenkend, is een kritische blik van buiten het familiebedrijf óók welkom wanneer er geen functies openliggen. Externe expertise valt ook prima te vertalen in de vorm van bijvoorbeeld een Raad van Advies (RvA) of een Raad van Commissarissen (RvC).

Toegegeven, leden van de RvC of RvA zullen vast weleens een vervelende vraag stellen. En nee, daar heb je niet altijd zin in. Maar het helpt je familiebedrijf wel echt verder, is de overtuiging. Hoe meer je hier ook de jongere generaties in meeneemt, des te beter borg je als familiebedrijf je toekomstbestendigheid.

Daarom: ga allereerst het gesprek met elkaar aan

Om een lang verhaal kort te maken: externe ondersteuning kan bij íéder familiebedrijf van toegevoegde waarde zijn. Grappig genoeg ligt de sleutel voor dit externe succes juist intern. Ga daarom allereerst het gesprek met elkaar aan.

  • Waar hebben we behoefte aan?
  • Over welke vaardigheden beschikken we en wat ontbreekt er nog?
  • In hoeverre valt dit intern op te lossen?
  • Beschikken we dan wel over voldoende countervailing power?
  • Of is een extern orgaan hiervoor beter geschikt?

Laat tradities niet in de weg staan

Tradities zijn wat ons betreft prachtig, maar kunnen tegelijkertijd een sta-in-de-weg zijn voor groei. Juist met het aantrekken van externe ondersteuning breng je als familiebedrijf nieuw elan en de broodnodige expertise binnenboord, toont onder meer het meest recente familiebedrijvenonderzoek van Erasmus Centre for Family Business, Rabobank en BDO aan.

Wij helpen jullie graag om dit gesprek met elkaar aan te gaan, maar ook om van elkaar te leren. Schrijf je in voor onze LinkedIn– en Facebook-groep, deel je ervaringen en leer ook van andere familiebedrijven!

Blijf op de hoogte met onze maandelijkse nieuwsbrief