“Je krijgt in een familiebedrijf niet meteen carte blanche” (deel 1)

Luuk van der Pal (55) registeraccountant van beroep, is CFO van Enza Zaden. Na een jarenlange carrière bij Deloitte maakte hij in 2010 de overstap naar het familiebedrijf in Enkhuizen. Enza Zaden zocht iemand die de enorme ondernemerszin in het bedrijf kon ondersteunen met financiële analyses en acties. De familie Mazereeuw, dat het bedrijf al drie generaties leidt, is een ondernemersfamilie pur sang, vindt van der Pal. “Wat zij bereikt hebben op doorzettingsvermogen en fingerspitzengefühl, is fabelachtig. Zij hebben echt een zesde zintuig als het gaat om zaken. Mijn taak is om dat gevoel te onderbouwen met data, zodat dit bedrijf de juiste beslissingen neemt.”

Enza Zaden, in 1938 opgericht door Jacob Mazereeuw als zaadhandel voor consumenten met groentetuinen, heeft zich door continu te innoveren opgewerkt tot wereldmarktleider in groentenveredeling met een omzet van 213 miljoen euro. Kleinzoon Jaap Mazereeuw is CEO van het bedrijf, dat vestigingen kent in 24 landen en activiteiten in 89 landen. Maar liefst 30 procent van de omzet vloeit ieder jaar terug naar onderzoeksactiviteiten, welke nodig zijn om de leidende positie vast te kunnen houden. Groentenveredeling is een permanent gevecht tussen resistentie, veredeling en nieuwe plantenziekten. En ook in yield (opbrengst) en smaak moeten de Enza Zaden groenterassen beter zijn dan die van de concurrentie, die immers ook nooit stil zit.

High-tech en conservatief
In totaal werken wereldwijd 1.600 mensen voor het bedrijf. Voor een groot deel zijn dit hooggekwalificeerde specialisten, zoals phyto-pathologen en moleculair biologen. Geheel volgens het West-Friese karakter in de regio is men doorgaans voorzichtig als men over het succes van het bedrijf praat, maar Van der Pal vindt dat het succes best wel eens wat meer uitgedragen mag worden. “Een derde van alle sla in de wereld komt bij ons vandaan. Als we daar morgen mee stoppen, heeft de wereld een sla-probleem.”

Spel van lange adem
Met name het managen van de sterke groei heeft de aandacht van Van der Pal, die verantwoordelijk is voor legal en finance wereldwijd. “We groeien beduidend sneller dan het industriegemiddelde. Het maken van winst is nodig, omdat we een enorme investeringsbehoefte hebben. Momenteel lopen diverse nationale en internationale overnames. Ook hebben we een sterke focus op Azië, waar we veel groei verwachten.”

Een belangrijke risicofactor bij overnames is cultuur. Zo is het een groot verschil of het bedrijf zaken doet met Chinezen of bijvoorbeeld Zuid-Amerikanen. Wie de cultuurfactor onderschat, gaat de bietenbrug op. “Dat heb ik zelf ook door schade en schande geleerd. Je moet er gewoon heel veel tijd in steken. Heel veel overnames gaan niet door omdat ze te duur zijn of te veel risico betekenen. We kunnen altijd nog beslissen zelf te gaan veredelen. We hebben een uitgebreide genenbank, maar dat is wel een spel van de lange adem. Een veredelingsproces duurt zo zeven tot tien jaar. Dat is lang, maar het kan wel.”