“Niet hard tegen hard, maar hart tegen hart”; Mediation bij familiebedrijven in drie stappen

Fase 1 – Probleem verkennen

Alexander Vromans: “Als mensen bij mij aankloppen voor mediation is het eerste dat we doen het probleem in grote lijnen schetsen en besluiten om welke thema’s en onderwerpen het gaat. Deze basis dient als beginpunt, om vervolgens verder op de ruzie in te zoomen. Deze fase kan zeer emotioneel zijn, omdat we oud zeer, opgekropte woede, een onverwerkt verleden en andere pijnpunten kunnen tegenkomen. Het klinkt heel confronterend, maar je bespreekt dan wel waar de ruzie eigenlijk écht over gaat. Dit alles op een constructieve, oprechte en respectvolle manier. Op deze manier gebeurt het vaak dat tijdens het gesprek ruimte ontstaat voor de gevoelens die achter de discussie verborgen liggen. Van ‘hard tegen hard’ naar ‘hart tegen hart’ dus.”

Conflict in de familie

Om de stappen tijdens het mediation-proces te illustreren, geeft Vromans het voorbeeld van een vader en een zoon. “De zoon volgde zijn vader op in het familiebedrijf, zodat de vader zich meer kon focussen op de zorg voor zijn zieke dochter. Maar in de praktijk bleef de vader zich te veel met het bedrijf bemoeien, met een conflict tussen beide heren tot gevolg. De zoon gaf aan dat zijn vader hem het gevoel gaf dat hij er niet klaar voor was om hem op te volgen. De vader gaf op zijn beurt aan dat hij niet achter de bedrijfsstrategie van zijn zoon stond. Dankzij doorpraten en de juiste vragen stellen, bleek dat het probleem een complexere achtergrond had. De opvolgende zoon in kwestie had het gevoel dat zijn vader hem niet erkende, omdat alle aandacht van de vader uitging naar zijn zieke, andere, kind. Op zijn beurt voelde de vader zich schuldig omdat hij zijn zoon, vanwege zijn andere verplichtingen, niet goed kon bijstaan. Wat er weer voor zorgde dat hij zijn zoon voor de voeten ging lopen.”

Fase 2 – Op zoek naar de oplossing

“Als blijkt dat we de vinger op de gevoelige plek hebben gelegd, op het thema waar het echt om gaat, gaan de beide partijen onder mijn begeleiding op zoek naar een oplossing. Eentje die voor beiden werkt”, aldus Vromans. “Daarbij is het belangrijk om te beseffen dat ik geen oplossing aandraag, maar dat dit een gelijkwaardige uitkomst moet zijn, die uit de koker van de conflicterende personen komt. Hierdoor wordt het als rechtvaardig ervaren en is het eenvoudiger om de gemaakte afspraken na te komen. In het praktijkvoorbeeld was de oplossing dat de vader en zoon nu ieder jaar een weekend samen gaan vissen in Scandinavië. Om elkaar de nodige aandacht te geven en kennis over de bedrijfsvoering uit te wisselen.”

Fase 3 – Afspraken vastleggen

“Als er uiteindelijk consensus is over de oplossing, wordt deze uitkomst in een vaststellingsovereenkomst opgenomen. Beide partijen ondertekenen een contract, waarmee de mediation tot een einde komt. In het geval van de vader en de zoon betekent dit dat ze op papier met elkaar afspreken wanneer en op welke basis ze een weekend gaan vissen. In de praktijk heeft dit goed uitgepakt: beiden houden zich trouw aan de afspraak en het draagt bij aan hun familieband en het succes van het bedrijf.”

Geen zweverig geklets; wel de taal van de cliënten

Bovenstaand stappenplan klinkt heel generiek. De impact zit hem dan ook niet zozeer in het stappenplan zelf, maar meer in de inhoud die schuilgaat achter het probleem waarmee men in eerste instantie bij een mediator aanklopt. Zoals de Flynth-mediator het zelf verwoordt: “Het drie-stappenplan is het globale raamwerk waarmee je probeert onder het topje van de ijsberg te duiken. Want een probleem laat zich meestal wel in hoofdlijnen lezen.” Vromans is zich bewust van het zweverige karakter van mediation. “Ik ben zelf niet zweverig ingesteld, maar spreek wel de taal van mijn cliënten. Als iemand het prettig vindt om heel nuchter of juist heel abstract zijn of haar situatie te beschrijven, dan beweeg ik daar zo goed mogelijk in mee.” Maar los van zijn flexibiliteit als gesprekspartner zijn een paar onderdelen van zijn mediation níét onderhandelbaar. “De gesprekken zijn volstrekt vertrouwelijk, ik stel me onpartijdig op en we zetten in op een constructieve oplossing. Dat zijn mijn grondbeginselen om met mediation tot een, voor alle partijen, bevredigend resultaat te komen.”

Dit stuk verscheen eerder in de Fambizz Post, onze gedrukte Fambizz-uitgave. Wil je ook onze Fambizz Post ontvangen? Stuur dan een e-mail met je naam en adres naar info@fambizz.nl.