Onderzoek kraakt familiebedrijven-enigma en blijkt myth buster

Familiebedrijvenonderzoek 2022

Recent publiceerden BDO Accountants & Adviseurs, het Erasmus Centre for Family Business (ECFB) en Rabobank het familiebedrijvenonderzoek 2022. Dit jaar kraakten de onderzoekers het ‘familiebedrijven-enigma’, waarmee ze het succes van familiebedrijven verklaren. Tijdens de presentatie van de onderzoeksresultaten werden enkele opmerkelijke bevindingen gepresenteerd en toegelicht.

Informele managementpraktijken bleken dé succesfactoren, die het succes van familiebedrijven verklaren, brachten BDO Accountants & Adviseurs, het Erasmus Centre for Family Business (ECFB) en Rabobank medio mei gezamenlijk naar buiten.

Met hun jaarlijkse familiebedrijvenonderzoek geven ze tijdens deze editie voor het eerst een wetenschappelijk antwoord op de vraag waarom familiebedrijven beter presteren dan vergelijkbare niet-familiebedrijven.

Tijdens de presentatie van de onderzoeksresultaten, op 18 mei in Utrecht, bespraken Joost Vat (BDO), Mirelle Pennings (Rabobank) en dr. Pursey Heugens (ECFB), de belangrijkste onderzoeksbevindingen uit het familiebedrijvenonderzoek 2022. En formuleerden ze zeven lessen voor het familiebedrijf.

Familiebedrijf scoort ook beter op formele managementpraktijken

Allereerst ging dr. Pursey Heugens in op de achterliggende motivatie die aan het onderzoek ten grondslag ligt. “Familiebedrijven hebben het imago minder professioneel geleid te worden. Desondanks blijken ze het op allerlei vlakken beter te doen dan niet-familiebedrijven.” Denk hierbij aan innovatief vermogen, productiviteit én verschillende financiële indicatoren.

Heugens: “Wat is dit ongekende vermogen, dat verklaart waardoor familiebedrijven betere prestaties kunnen voorleggen? Terwijl de bedrijfsvoering zogenaamd minder professioneel zou zijn?”

Eén van de onderzoeksbevindingen uit het familiebedrijvenonderzoek 2022 haalt het vooroordeel uit die laatste zin direct onderuit. “Het blijkt dat familiebedrijven ook op het vlak van formele managementpraktijken hoger scoren.” Een resultaat dat in strijd is met de heersende perceptie dus.

Familiebedrijvenonderzoek 2022: formeel versus informeel

Zoals ook het vooroordeel dat ‘informeel’ voor ‘onprofessioneel’ staat, direct onderuit wordt gehaald. “Informele managementpraktijken zijn meer de ongeschreven regels en gedragingen, maar dat kun je uitstekend professioneel samenstellen”, is Heugens van mening.

Om dit te verduidelijken, gaat Heugens – die de leerstoel Familiebedrijven bekleedt – in op de casus hoe je als organisatie het thema ‘diversiteit’ kunt aanvliegen. “Een formele aanpak richt zich meer op het gebruik van quota. Terwijl je bij een meer informele aanpak kunt denken aan bijvoorbeeld mentoring.”

En in het geval van bijvoorbeeld kwaliteitswaarborging gaat het over ISO (formeel) versus het ontwikkelen van een kwaliteitscultuur (informeel).

Succes informele praktijken toont aan: te gefocust op vinkjes

Terwijl blijkt dat informele managementpraktijken een wezenlijk en stimulerend effect hebben op de productiviteit en innovatiedrang van organisaties (en dus op hun financiële prestaties), blijkt dat formele praktijken dat effect níét hebben.

Conclusie: organisaties zijn veel te veel gefocust op vinkjes. Op voornamelijk formele indicatoren. Zaken die inderdaad prima meetbaar zijn, maar dus weinig zeggen over iemands prestaties. Familiebedrijven kijken daarentegen veel meer naar informele indicatoren, die binnen niet-familiebedrijven dus minder worden gemeten.

Wat niet betekent dat familiebedrijven ‘er’ al zijn. “Wat betreft thema’s als diversiteit en duurzaamheid valt er voor familiebedrijven nog veel terrein te winnen”, is Heugens realistisch.

Zeven lessen voor het familiebedrijf vanuit het familiebedrijvenonderzoek 2022

Aan het einde van de presentatie vat Heugens de belangrijkste learnings samen in ‘zeven lessen voor het familiebedrijf’.

  1. Pak die informele kant niet onprofessioneel aan, maar investeer er juist in!
  2. Stimuleer gedeelde verantwoordelijkheid en persoonlijk initiatief binnen je organisatie.
  3. Begin met de meest haalbare doelen. Uit het stimuleren van innovatie en/of het vergroten van de productiviteit vloeien vanzelf betere financiële prestaties.
  4. Blijf koersvast. Informele managementpraktijken groeien langzaam.
  5. Blijf werken aan wederkerige relaties, met klanten en werknemers.
  6. Zie erop toe dat bij een bedrijfsoverdracht ook de informele managementpraktijken overeind blijven. Doe je dat niet, dan raken ze uit beeld.
  7. Het familiebedrijf heeft haar informele managementpraktijken op orde, maar er is altijd ruimte voor verbetering!

BDO en Rabobank herkennen onderzoeksuitkomsten uit de praktijk

Joost Vat (BDO) en Mirelle Pennings (Rabobank) zijn dagdagelijks actief binnen de familiebedrijvenpraktijk en herkennen de onderzoeksuitkomsten, geven beiden aan.

Pennings: “DGA’s zijn zich vaak niet bewust van de informele kracht die ze uitstralen en die hun bedrijf dus zo succesvol maakt. Het hangt nou eenmaal samen met wie ze zijn als persoon. Maar dit bepaalt wel hoe ze hun kinderen opvoeden, en hoe ze leiding geven aan hun bedrijf. Om de innovatiedrang binnen het familiebedrijf verder te stimuleren, zou het goed zijn wanneer de DGA deze informele kracht wat explicieter maakt.”

Qua informele managementpraktijken ziet Joost Vat dat familiebedrijven het borgen van deze praktijken, en dus het succes van de onderneming, goed aanpakken. Vat: “Ze leiden echt cultuurbewakers op, dat is erg belangrijk.”

Zeker met het oog op verschillende andere ontwikkelingen, zoals de toetreding van private equity. “Dat is een interessante ontwikkeling, die de groei van het familiebedrijf uitstekend kan faciliteren, maar tegelijkertijd ook een bedreiging vormt voor het behouden van juist die succesvolle, informele managementpraktijken.”

Vraag het onderzoeksrapport aan!

In het onderzoeksrapport van BDO, Rabobank en het ECFB lees je nog veel meer over het familiebedrijvenonderzoek, inclusief inspirerende cases uit de praktijk (o.a. familiebedrijf Paardekooper). Het onderzoeksrapport vraag je hier aan.

Blijf op de hoogte met onze maandelijkse nieuwsbrief