‘Opvolging binnen de familie is geen vanzelfsprekendheid meer’
14 april 2015 - Fambizz
Nicole Edelenbos en Jos Hessels hebben in 2014 het bureau Edelenbos en Hessels opgericht. Een belangrijk onderdeel daarvan vormt het adviseren en begeleiden van familiebedrijven. Opvolging blijft een belangrijk thema: waar vroeger opvolging binnen de familie een vanzelfsprekendheid was, is dat het nu niet meer. Edelenbos: “De dynamiek bij familiebedrijven is anders door hun lange termijn visie, vaak vele langjarige contracten met werknemers en natuurlijk de familiebanden.”
Wat zijn de belangrijkste thema’s die op dit moment spelen bij familiebedrijven?
Edelenbos: “Governance is een belangrijk thema. Hoe richt je je bedrijf in de top in? Voor welke structuur kies je? Een BV, NV of een familieholding? Komt er een Raad van Commissarissen of niet? En wil je in zo’n Raad van Commissarissen familieleden laten plaatsnemen, of juist niet? Bij familiebedrijven speelt ook vaak de kwestie of er voldoende gekwalificeerde werknemers zijn. Er zijn vaak veel langjarige dienstverbanden. Dat houdt vernieuwing soms tegen. Wij denken dan mee over de sleutelposities. Bij een verandertraject kunnen wij voor de meest passende interimmanager zorgen. En tot slot opvolging, dat blijft altijd een belangrijk thema binnen familiebedrijven. Het is geen vanzelfsprekendheid meer dat de kinderen het bedrijf overnemen. Het verschil met eerdere generaties is dat er nu serieuzer wordt gekeken of het kind geschikt is. Wordt hij of zij er gelukkig van? Kan hij het? Als blijkt dat dit niet het geval is, komt de volgende stap. Hoe zit het met externe opvolging? Ook dan kunnen wij helpen door een ervaren bestuurder te selecteren die tijdelijk het roer overneemt, tot de opvolger zover is.”
Hoe zorgen bedrijven voor opvolging als het binnen de familie niet lukt?
“Het is lastig om zelf extern naar opvolging te zoeken, omdat het om een zeer specifieke groep gaat die in aanmerking komt om de leiding van het bedrijf over te nemen. Wij kunnen helpen bij het bepalen welke opvolging het beste past; ook kunnen wij zorgen voor een tijdelijke managementoplossing, om te zorgen dat het bedrijf van de ene naar de volgende situatie wordt begeleid.”
Wat is het verschil tussen het begeleiden van een niet familiebedrijf bedrijf en een familiebedrijf?
“Wij worden vaak ingezet bij verandertrajecten – wanneer een bedrijf bijvoorbeeld groter wordt of een nieuw onderdeel wil opzetten – en bij conflictsituaties. In beide gevallen vraagt een familiebedrijf om extra veel diplomatie; familiebedrijven hebben een andere dynamiek. Ik ben nu bijvoorbeeld betrokken bij een groot familiebedrijf dat zijn activiteiten op internationaal niveau wil aanbieden. Er moet daarom een stuurgroep komen om het verandertraject te leiden. Ook is er nieuw, gekwalificeerd personeel nodig dat de vernieuwing kan waarmaken. Wij helpen dan met het selecteren en introduceren van de juiste mensen in deze nieuwe bedrijfsonderdelen. Soms is het nodig om een brug te creëren tussen de oude en de nieuwe generatie binnen het bedrijf. Dit raakt ook sterk aan de familiebanden. Je hebt het vertrouwen nodig van iedereen die er toe doet. Veel conflicten ontstaan doordat bijvoorbeeld één familielid het voor het zeggen heeft en er wantrouwen ontstaat over zijn/haar gevoerde beleid. Het vergt veel tact om mensen zich niet gepasseerd te laten voelen.”
Welke hulp bied je het vaakst aan familiebedrijven?
“Er zijn vaak sluimerende conflicten wanneer wij erbij worden gehaald. Het is dan belangrijk om met elkaar om de tafel te zitten; het geeft uiteindelijk een veiliger gevoel om erover te praten en een oplossing te vinden. Het gaat veelal om procesbegeleiding door iemand van buiten, die onafhankelijk is. Het gaat er dan om, om het geheel van familiebelangen te begrijpen het vertrouwen daarin te hebben van alle betrokken familieleden en op te lossen, dat kost tijd. Je moet voorzichtig toewerken naar een oplossing.”
