VBI maakt exotische structuren overbodig

Succesvolle familiebedrijven maken goede winsten. Dat is prachtig natuurlijk, maar het brengt logischerwijs ook een vraag van fiscale aard met zich mee. Hoe ga je als familie om met het vermogen dat je vergaart? Of eigenlijk met het rendement op dit vermogen? Een VBI biedt steeds vaker de juiste oplossing.

Binnen privately owned companies is het gebruikelijk om de winst uit te keren aan de houdstermaatschappij. Dit kan zonder belastingheffing en op die manier haal je het vermogen uit de risicosfeer. Een cliënt van ons kantoor noemt dit ook wel een ‘nachtkastje’, iets waar niemand anders dan de familie aan mag komen. Dat betekent overigens ook dat het bedrijf wel gewoon over het geld kan beschikken indien gewenst. Geregeld zie je dat de houdster de werkmaatschappij weer geld terugleent, wanneer de situatie daar om vraagt.

VBI als alternatief
De situatie waarbij gebruik wordt gemaakt van een houdster is vrij risicoloos, maar fiscaal niet het meest gunstig. Althans, niet als het om echt grote bedragen gaat. Het vermogen in een houdstermaatschappij rendeert. Dit rendement is belast met vennootschapsbelasting, te weten 25 procent (tot 200.000 euro is het 20 procent).

Een alternatief voor het laten renderen binnen de houdstermaatschappij is het opzetten van een VBI, een vrijgestelde beleggingsinstelling. Dit vehikel is ontstaan als tegenwicht voor Luxemburgse institutionele beleggingsfondsen, maar is de afgelopen jaren meer en meer geschikt geworden voor familiebedrijven. Het voornaamste voordeel van een VBI is dat het rendement op belegd vermogen volledig is vrijgesteld, zowel van vennootschapsbelasting als van dividendbelasting. Er wordt dus stevig bespaard op de belastingen over het gerealiseerde rendement.

Houdster splitsen
Hoe creëer je nu zo’n VBI? Het komt er vaak op neer dat de houdstermaatschappij wordt gesplitst. Daarmee behoudt de houdster alle aandelen in de werkmaatschappij en wordt het belegd vermogen van de houdster ondergebracht in de VBI. Aan het oprichten van een VBI zijn wel verschillende voorwaarden verbonden. Een belangrijke is dat er minimaal twee aandeelhouders dienen te zijn, met een minimum belang van tien procent. Recent zijn er echter mogelijkheden ontstaan om ook in 100 procent aandeelhoudersituaties een VBI te creëren.

Vanaf 10 miljoen
Andere voorwaarden zijn dat het beleggingen betreft en, in beginsel, dat de VBI geen leningen verstrekt aan de werkmaatschappij. Een VBI is trouwens lang niet voor ieder familiebedrijf interessant. Grofweg zou je kunnen zeggen dat het vanaf een liquide vermogen van 10 miljoen euro de moeite waard is om een VBI in het leven te roepen. Als de rendementen weer goed worden, wordt vennootschapsbelasting bij een dergelijk vermogen immers een behoorlijke kostenpost. Dan gaat het om relevante bedragen die de implementatiekosten (ruimschoots) overstijgen. Nu de beurzen weer opkrabbelen is het zaak dat je als ondernemer binnen het familiebedrijf het vermogen slim onderbrengt.

Exotische structuren
Vermogende families en hun fiscalisten kijken van oudsher veel naar internationale structuren om het liquide vermogen te beheren, met name vanuit fiscaal oogpunt. Daarbij kijkt men vaak naar landen als Malta, Curaçao en Cyprus. Maar deze ‘exotische structuren’ liggen onder vuur. Publiek, maar ook bij de fiscus. Die kijkt steeds kritischer naar wie er leiding geeft aan een beleggingsvennootschap. Is dat een trust-directeur? Dan gaan de alarmbellen af. Niet zo gek overigens, want het is soms voor een ondernemer onnatuurlijk om de zeggenschap over zijn liquide vermogen uit handen te geven aan derden. Omdat bij een VBI de ondernemer zelf aan de knoppen kan blijven zitten, is er geen risico op een aanvaring met de Belastingdienst.

Vanuit privacyoogpunt is een VBI overigens ook interessant. En wel omdat deze zodanig kan worden ingericht dat voor ongewenste pottenkijkers geen inzicht bestaat in het vermogen van de VBI. Wel zo’n geruststellend idee.

Arnold van der Smeede, partner Arcagna Advocaten & belastingadviseurs