Veranderkracht III – Praten en luisteren, maar dan een keertje écht
4 juni 2021 - redactie Fambizz
We communiceren de hele dag met elkaar, maar ook daarin bestaan gradaties. Echt met elkaar praten en goed naar elkaar luisteren zijn niet bij iedereen automatismen of raken in de waan van de dag ondergesneeuwd. Zeker binnen familiebedrijven is communicatie echter ontzettend belangrijk: het voorkomt veel conflicten en misverstanden. Willemijn Broerse-Rienks, familiebedrijvenexpert en consultant bij Ebbinge, gaat in dit blog verder op het belang en de complexiteit van goede communicatie in.
Net als veel anderen kom ik uit een gezin waar vroeger niet vaak over gevoelens werd gesproken. Dat heb ik in mijn latere leven echt moeten leren, zowel op persoonlijk als professioneel vlak. Om stil te staan bij wat ik zelf belangrijk vind, dat vervolgens ook te uiten en van daaruit het gesprek met anderen aan te gaan. En zo ook dichter bij hun gevoelswereld te komen.
Hoe moeilijk het kan zijn om écht met elkaar te praten en naar elkaar te luisteren, zie ik ook in mijn werk voor familiebedrijven terugkomen. Er wordt misschien wel veel gepraat, maar weinig écht gezegd. Zeker in familiebedrijven, waar de grootste kracht vaak ook de grootste zwakte is: het familiesysteem, waarin de organisaties al generaties lang verankerd zijn. Binnen zo’n systeem is veranderen dikwijls lastig, terwijl verandering iets is waar iedere organisatie – familiebedrijf of niet – mee om moet kunnen gaan.
Groot afbreukrisico
Neem het aanstellen van een nieuwe algemeen directeur. Dat is voor elk bedrijf lastig en het afbreukrisico is dan ook fors. Dit geldt zeker voor familiebedrijven. Daar merk je dat de euforie na zo’n aanstelling in het begin vaak groot is: we hebben iemand gevonden! Maar na de wittebroodsweken blijkt diegene ook eigen ideeën en gewoonten mee te nemen en de bewegingsvrijheid nodig te hebben om het beste uit zichzelf en de functie te halen. Dat botst niet zelden met het familiesysteem, waar ‘het is altijd zo geweest’ vaak de belangrijkste ongeschreven regel is. En waar iedereen van nature gewend is om zich in het familiesysteem te schikken, omdat de mogelijke afwijzing door de familie nog veel angstaanjagender is dan in een ‘normale’ werkomgeving het geval is.
Gebrekkige communicatie
De conflicten die hieruit ontstaan, voorkom je alleen door écht het gesprek met elkaar aan te gaan en het impliciete expliciet te maken. Uit onderzoek blijkt dat bij familiebedrijven die het niet redden, dit in zestig procent van de gevallen door gebrekkige communicatie komt. En al is dat gezien het bovengenoemde misschien geen enorme verrassing, het blijft wel een schrikbarend hoog percentage.
Zeker als je beseft dat er aan communicatieproblemen in veel gevallen wat te doen valt. Als je er maar op tijd bij bent en de bereidheid hebt om ook echt iets te veranderen. Daarom is het zo belangrijk om naast de inhoudelijke werkthema’s, die uiteraard altijd op de agenda zullen staan, ook bewust tijd vrij te maken om het over persoonlijke zaken te hebben. Hoe gaat het met je? Wat valt je op binnen het bedrijf? Op wat voor manier werk je het fijnst samen? Door ruimte te bieden voor dat soort vragen, leer je elkaar beter kennen en sta je samen zowel persoonlijk als professioneel sterker.
Persoonlijke gedrevenheid
Kortgeleden sprak ik met de ceo van een familiebedrijf die mij vol enthousiasme over zijn toekomstplannen voor het bedrijf vertelde. Over hoe hij de organisatie had zien groeien en hoe mooi en belangrijk dat voor hem was. Ik was onder de indruk van de passie waarmee hij over het bedrijf en de medewerkers sprak. “Vertel je dit wel eens zo aan je Raad van Commissarissen of op de aandeelhoudersvergadering?”, vroeg ik hem.
Het antwoord was: nee. Hij had al ruim een jaar niet op deze manier over het bedrijf gepraat. In de praktijk ging het vaak automatisch over functionele zaken als de begroting of het jaarverslag. En niet over de persoonlijke gedrevenheid die achter al die cijfertjes schuilgaat. Terwijl dat minstens zo belangrijk is.
De eerste stap
Herken je jezelf in dit verhaal en zou je op dit vlak iets willen veranderen? Misschien is dit dan een relatief makkelijke eerste stap: sta eens stil bij wat je nu eigenlijk écht wilt, om erachter te komen waar jouw behoeften en emoties zitten. En plan vervolgens tijd met je directieleden, collega’s en/of familie in, om het alleen maar hier over te hebben en elkaar zo beter te leren kennen. Praten en luisteren dus, maar dan een keertje écht. Het is misschien wat onwennig, of zelfs moeilijk. Erg is dat niet: als je de eerste stap maar zet.
