Veranderkracht VII – De kracht van verlangen

In de donkere dagen rond de jaarwisseling speelt verlangen altijd een belangrijke rol. Van de verlanglijstjes die we bij de feestdagen opstellen tot het formuleren van voornemens over wat je in het komende jaar niet meer of juist heel graag wil doen. Het zijn die goede voornemens die er vaak voor zorgen dat we hoopvol het nieuwe jaar ingaan. Hoe krachtig verlangen kan zijn in transities, merk ik regelmatig in mijn werk met leiders van bedrijven.

Zo begeleidde ik het afgelopen jaar een directielid van een ambitieus en succesvol consumentengoederenbedrijf. Hij werkte er al twaalf jaar met veel plezier, het bedrijf was enorm gegroeid. Maar de laatste jaren stroomde het niet meer zoals het voorheen deed. Hij ergerde zich steeds vaker aan de CEO, met wie hij het tweehoofdig bestuur vormde. Hij vond hem meer en meer commercieel opportunistisch en te weinig bezig met de belangen van de gehele organisatie.

Eerder keek het directielid altijd met respect naar de CEO en zorgde hij ervoor dat hij de gaten om hem heen dichtliep. Maar nu kon hij dat niet langer opbrengen. Ook bij de Raad van Commissarissen groeide zijn irritatie over de – in zijn ogen – oppervlakkigheid van de vragen en de aanwezige ego’s. In de jaren ervoor kon hij dat veel meer relativeren en ‘het spel mee spelen’. Nu leidde het weleens tot aanvaringen.

Minder energie

Door dit alles kreeg hij steeds minder energie van zijn werk. Omdat zijn baan wel nog altijd al zijn aandacht opeiste, merkte hij dat hij ook niet meer zo energiek was. Hij sportte minder en was minder opgeruimd en vrolijk dan normaal. Dat was zijn vrouw thuis ook opgevallen. Het was er ingeslopen in een periode van één à twee jaar. Maar wat was er nu écht aan de hand? Hij was achter in de vijftig, was de energie misschien gewoon op? Werd het allemaal te veel voor hem? Hij kon het zelf niet meer goed aanvoelen, en vroeg me om dit samen met hem te gaan onderzoeken.

Als je een tijdje je gevoel genegeerd hebt, duurt het vaak weer even om erbij te kunnen komen. Na een aantal sessies werd het beeld gelukkig steeds helderder. De laatste jaren had hij zijn werk vooral op basis van verantwoordelijkheidsgevoel gedaan. Verantwoordelijkheid naar de CEO, met wie hij al jaren samenwerkte, en verantwoordelijkheid voor het bedrijf en de mensen in het algemeen. Hij wist alles van de onderneming, het was bovendien een tijd waarin veel gebeurde, en hij kon niet anders dan gewoon maar doorgaan. Toen ik hem vroeg of hij dit nog langer zo wilde, was het antwoord een ferme ‘nee’. Maar zich een voorstelling maken van hoe zijn ideale situatie, ofwel zijn verlangen, er uit zou zien, bleek ook lastig.

Droomhuis

Vaak als ik dat hoor, is dit voor mij een teken om eerst met dat verlangen aan de slag te gaan. Want de mooiste manier om in een nieuwe situatie te raken is het creëren van zo’n sterk positief beeld van de toekomst, dat het eenvoudiger wordt om in het hier en nu de besluiten te nemen die nodig zijn om dat beeld te realiseren.

Iedereen kent dat wel bij de stap naar een nieuw huis en de verhuizing waar veel mensen als een berg tegenop zien. Pas als je je droomhuis en het leven dat daarbij hoort echt hebt gevisualiseerd, komt vaak de energie los om al het bijkomende gedoe ervoor over te hebben. Het is altijd makkelijk om tien dingen te bedenken waarom je iets niet zou doen, als je je verlangen – dus hoe je situatie beter kan zijn – nog niet scherp genoeg in beeld hebt.

Tweesprong

In de gesprekken over wat er zich allemaal in zijn hoofd afspeelde, kwam uiteindelijk een sluimerend gevoel naar boven. Dit speelde al een tijd, maar hij had er geen aandacht aan besteed. Zijn vrouw was een tijd geleden voor zichzelf gaan werken en had daardoor veel meer vrijheid gecreëerd. Vrijheid om te werken wanneer zij graag wilde en ook de vrijheid om in bepaalde perioden minder te werken en zo de dingen te kunnen doen die ze graag wilde. Eigenlijk was hij positief jaloers op haar. Die vrijheid, dat leek hem ook heel fijn.

Door zijn grote verantwoordelijkheidsgevoel liet hij het zichzelf echter niet toe om dat als reële optie te zien. Daar kwam ook wel wat angst bij om de hoek kijken. Want hoe pak je zoiets vervolgens aan? Hoe zorg je ervoor dat het sluimerende verlangen werkelijkheid wordt? Hij zag het op zich wel zitten om een stap terug te doen en bijvoorbeeld commissariaatsrollen te gaan vervullen. Maar wat als dat niet zou lukken, als er geen aanbod zou komen? Dan blijf je met niets achter! Of wat als het andere ritme na al die decennia van gewenning toch zou tegenvallen? Dit soort angstgedachten zijn heel gewoon bij leiders die op een tweesprong in hun carrière en daarmee eigenlijk ook in hun leven staan.

Het zo helder mogelijk visualiseren van je verlangen helpt vaak in deze situatie. Dat betekende voor hem: hoe ziet het leven er straks uit, als je verlangens werkelijkheid zijn geworden? Hoe zien je dagen eruit als je stopt met deze fulltime functie? Wat kun je allemaal doen? Wat zou je graag willen? Met welk gevoel word je dan ’s ochtend wakker? Door je verlangens op die manier concreet te maken, benut je pas echt de kracht ervan. Dan komt er actiegerichte energie los. En als dan het besef ontstaat hoe graag je een bepaalde verandering wilt realiseren, zal je zien dat je de angsten die dat steeds in de weg zaten beter het hoofd kunt bieden.

Spiegel

Om dichter bij je verlangen te komen, kan de hulp van een buitenstaander erg waardevol zijn. Iemand met een neutrale blik, die vrij van oordelen is en niet schroomt je een spiegel voor te houden. Om op een existentieel niveau met iemand te kunnen praten over angsten en verlangens is veiligheid nodig, en dat gaat soms makkelijker met iemand die je niet kent maar die je wel vertrouwt. Dat kan iemand professioneel zijn maar ook iemand uit je omgeving, die je jou daarop laat bevragen.

Soms zijn het kleine vragen om dingen helder te krijgen, soms zijn het grote levensvragen die je verder kunnen helpen. Bijvoorbeeld hoe je herinnerd zou willen worden. Wat wil je dat je familie, kinderen en vrienden over je zeggen als ze om je graf staan? Zeker bij familiebedrijven, waar het professionele en het persoonlijke zo met elkaar verweven zijn, is dat een belangrijke stip op de horizon. Want het gaat uiteindelijk niet om hoe je je werk inricht, maar om hoe je je leven inricht en welke rol je werk daarin speelt.

Veel goede voornemens sneuvelen al kort nadat de kerstspullen zijn opgeborgen. Ik denk dat dat onder meer komt omdat we er niet genoeg aan doen om de verlangens die we aan het begin van het nieuwe jaar hadden, levend te houden. Als je het echt wilt, is het iets waar je aan moet blijven werken, en waar je best de hulp van anderen voor kunt inschakelen. Want hoe concreter je je verlangens weet te maken, hoe groter de veranderkracht is die ervan uitgaat!

Op een mooi 2022!