Wereld family offices sterk in beweging

Family Office

Het aantal family offices neemt met rasse schreden toe, terwijl de markt van vermogende families waar zij zich op richten niet groter wordt. De dienstverlening is bovendien steeds minder goed afgebakend en branchevereniging VOFO maakt zich zorgen over de kwaliteit van de dienstverlening die de nieuwe kantoren hun vermogende cliënten bieden.

“We zien heel veel gebeuren op dit moment. Wildgroei is een groot woord, maar zogenoemde family offices schieten als paddenstoelen uit de grond”, zegt Arthur Raaijmaakers, voorzitter van de Vereniging Onafhankelijke Family Offices (VOFO). De aangesloten leden bedienen hoofdzakelijk vermogende families. “Er is veel verloop bij banken en veel goede bankiers constateren dat de cliënt vaak niet geheel meer centraal staat en dat niet meer die dienstverlening wordt geboden die ze verwachten.” Niet zelden starten zij een kantoor met het label ‘family office’.

Bestookt
Ilse Matser, directeur van het Nederlands Centrum voor het Familiebedrijf (NCFB), kan zich goed voorstellen dat families die tot de doelgroep behoren momenteel behoorlijk worden “bestookt” door partijen die zich als family office presenteren. “Het aanbod is inmiddels waarschijnlijk groter dan de vraag”, aldus Matser, die tevens lector Familiebedrijven is aan hogeschool Windesheim.

De VOFO is op zich verheugd met de groei van het aantal family offices, maar maakt zich zorgen over de kwaliteit van de geboden dienstverlening. En over het feit dat bepaalde activiteiten, zoals vermogensbeheer, niet voldoen aan de criteria die de VOFO stelt aan een echt onafhankelijk family office. De wijze waarop startende family offices invulling geven aan hun dienstverlening verschilt nogal, stelt Raaijmaakers. “Sommige maken er vermogensbeheer van, andere richten zich op effectenadvisering, terwijl weer andere zich op estate planning en ‘family governance’ richten – en dat alles onder dezelfde noemer.” Zelfs een van de ‘big four’ in accountancy biedt tegenwoordig family office-dienstverlening aan. “Maar helemaal onafhankelijk zal dit nooit zijn. Dit houdt ons als brancheorganisatie bezig”, zegt Raaijmaakers.

Definitievervuiling
De VOFO-voorzitter spreekt van ‘definitievervuiling’. “Daar zijn we niet zo blij mee. Voor klanten is het lastig om de weg te vinden in family office-land.” Een family office hoort in de definitie die de branchevereniging hanteert onafhankelijk en objectief te opereren, zonder ‘dwarsverbanden’. “Als je je als family office echt wil profileren als de partij met een helikopterview, dan moet je ook echt autonoom zijn.”

Volgens Matser zijn family offices er niet alleen voor het vermogensbeheer van de families achter familiebedrijven. De kantoren vervullen ook een verbindende rol. “Dat is meer dan beleggen alleen. Hoe bind je familieleden die niet in het bedrijf werken? Zeker wanneer de directeur iemand van buiten de familie is, is het belangrijk om de familie betrokken te houden.”

Opleidingsprogramma
Veel familiebedrijven zijn momenteel bezig met een professionaliseringsslag en onderlinge communicatie is daar een belangrijk onderdeel van. Family offices vervullen daarbij een ondersteunende rol, bijvoorbeeld via het bestuur van een zogenoemde familieraad, een centrum waar familie en bedrijf samenvallen. Matser: “Maar bijvoorbeeld ook door samen met een of enkele afgevaardigden uit de familie een opleidingsprogramma voor toekomstige leiders van het bedrijf op te zetten.”

Niet zelden denken families samen met hun family office ook na over een goede doelenfonds (family foundation). “Het familievermogen wordt ook wel beschikbaar gesteld voor ideeën voor nieuwe business, waar familieleden – veelal van de nieuwe generatie – voorstellen voor kunnen indienen”, zegt Matser.

Raaijmaakers ziet ook de oorspronkelijke dienstverlening van family offices veranderen de laatste jaren. “In het verleden was de uiteindelijke doelstelling het behalen van een hoogrendement. Hierbij werden de risico’s wel eens uit het oog verloren. De afgelopen jaren is het beleid echter meer gericht op damage control en is vermogensbehoud meer op de voorgrond komen te staan. Over de hele linie is immers sprake van zwaar weer en dat geldt ook voor familiebedrijven. Dat maakt dat goede family offices een beschermende rol richting familie vervullen, stelt Raaijmaakers. Dat uit zich onder meer ook in een meer kritische houding jegens de banken.

Blijf op de hoogte met onze maandelijkse nieuwsbrief